Thứ Tư, 13 tháng 6, 2012

Scarborough Fair

Lời gốc tiếng Anh: Khuyết danh (Paul Simon sưu tầm và ghi âm)

Are you going to Scarborough Fair?
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Remember me to one who lives there
She once was a true love of mine.


Tell her to make me a cambric shirt
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Without no seam nor needlework
Then she'll be a true love of mine.

Tell her to find me an acre of land
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Between the salt water and the sea strand
Then she'll be a true love of mine.

Tell her to reap it in a sickle of leather
Parsley, sage, rosemary, and thyme
And to gather it all in a bunch of heather
Then she'll be a true love of mine.

Are you going to Scarborough Fair?
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Remember me to one who lives there

She once was a true love of mine.






Lời gốc tiếng Anh của Stokoe, John (tháng 01/1889)


Are you going to Scarborough Fair?
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
Remember me to one who lives there,
She was once a true love of mine.

Tell her to make me a cambric shirt,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
Without a seam or needlework,
She will be a true love of mine.

Tell her to wash it in yonder dry well,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
Where never spring water or rain ever fell,
She will be a true love of mine.

Tell her to dry it on yonder grey thorn,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
Which never bore blossom since Adam was born,
She will be a true love of mine.

Now he has asked me questions three,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
I hope he'll answer as many for me
Before he shall be a true love of mine.

Tell him to buy me an acre of land,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
Betwixt the salt water and the sea sand,
Then he shall be a true love of mine.

Tell him to plough it with a ram's horn,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
And sow it all over with one pepper corn,
And he shall be a true love of mine.

Tell him to shear it with a sickle of leather,
Parsley, sage, rosemary, and thyme;
And bind it up with a peacock feather.
And he shall be a true love of mine.

Tell him to thrash it on yonder wall,
Parsley, sage, rosemary, and thyme,
And never let one corn of it fall,
Then he shall be a true love of mine.

When he has done and finished his work.
Parsley, sage, rosemary, and thyme:
Oh, tell him to come and he'll have his shirt,
And he shall be a true love of mine.

Bài hát "Scarborough Fair" là một bài hát dân ca xuất xứ từ Anh thời Trung cổ. Scarborough là một thành phố nằm ven bờ biển nước Anh, là hải cảng mà các thương gia, thuyền bè thời đó dùng làm nơi trao đổi hàng hóa, thương mại. Thành phố thành lập từ một ngàn năm trước đây, khi chúa tể Viking Skartha, quyết định lưu lại lâu dài tại Scarborough, biến hải cảng này trở thành một thương cảng quan trọng trong vùng Tây Bắc Vương quốc Anh.

Lịch sử thành phố:

Ngày nay chữ "Fair" có nghĩa là "hội chợ", được tổ chức vào mùa hè, nơi mọi người tụ họp vui chơi, trước kỳ gặt vào mùa thu. Mùa hè là thời gian có thể dựng những gian hàng và các trò chơi nằm ngoài trời. Hội chợ thường có sân khấu trình diễn âm nhạc cho tới khuya. Thường các hội chợ mang tên là Country Fair, Strawberry Fair, hay lấy tên quận, hạt của thành phố như Orange County, Scarborough Fair...

Scarborough Fair thời đó không có nghĩa là hội chợ, mà là một cuộc hội họp thương mại, nơi các thương gia trao đổi hàng hóa với nhau. Bắt đầu vào trung tuần tháng Tám, đặc biệt Hội chợ thương mại Scarborough Fair kéo dài tới 45 ngày, một thời gian tương đối dài hơn so với các hội chợ thương mãi khác trong nước. Hội chợ rất lớn và quan trọng, tất cả mọi nơi khắp xứ Anh và ngay cả tại những xứ lân cận khác đều tụ về Scarborough Fair, để trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Năm tháng trôi qua, hải cảng của thành phố Scarborough suy giảm, và các hoạt động thương mãi cũng giảm theo. Ngày nay Scarborough chỉ là một thành phố nhỏ hiền hòa, nằm ven biển.

Lịch sử bài hát:

Người ta bắt đầu nghe bài hát "Scarborough Fair" qua những người hát dạo thời đó, thường được gọi là bard (nhà thơ chuyên hát những bài hát cổ) hay shapers, khi họ di chuyển từ làng mạc này qua thành phố nọ. Tuy vậy tại mỗi nơi lời và cách hòa âm có thay đổi đôi chút, lâu đời người ta không còn biết tác giả là ai. Hiện nay tại Anh có nhiều bản có lời khác nhau nhau, nhưng có cùng nốt nhạc và cùng mang tên "Scarborough Fair".

Có lẽ bài hát Scarborough Fair được toàn thế giới biết tiếng, nhờ Paul Simon và Garfunkel thâu vào đĩa album có tên là "Parsley, Sage, Rosemary and Thyme" vào năm 1966. Khi sang Anh Quốc trong một lần trình diễn, Paul Simon biết đến bài hát, qua lời ca và hòa âm của nhạc sĩ dân ca Anh Martin Carthy. Sau này Paul Simon đã cho thu bản nhạc, và có dùng một phần hòa âm của Martin Carthy, tuy Paul Simon đã "quên" không ghi tên Martin Carthy vào dĩa hát của anh. Thời điểm phát hành album, cả nước Mỹ sôi sục trong phong trào phản chiến, ông đã đan vào giai điệu da diết của bài hát những tâm sự và ưu tư của người lính. Trong ngọn lửa chiến tranh vô tình họ đã phải từ bỏ hoài bão, niềm tin yêu của bản thân, họ nhắc đến Scarborough Fair như là nói về một giấc mơ, về hạnh phúc, về người con gái họ yêu thương. Do đó, trong hoàn cảnh hiện tại, Scarborough Fair lại mang một ý nghĩa hoàn toàn khác. Bài hát nói lên sự tàn khốc của chiến tranh đã vùi dập đi những tình cảm tốt đẹp, làm cho nhưng mong ước đơn giản trở nên xa vời và vô vọng.

Ý nghĩa của bài hát

Ngày xưa các giới thượng lưu và các chàng hiệp sĩ (knights) bày tỏ tình yêu qua bài thơ, bản nhạc với những lời ví von đẹp đẽ, để tả tấm lòng thương yêu, ngưỡng mộ người đẹp. Nhưng lối diễn tả tình cảm này thường là một chiều, chàng ngưỡng mộ sắc đẹp nàng từ xa xa, khi bóng nàng thấp thoáng xuất hiện trên lầu son, hay cùng đám bạn gái dạo chơi trong vườn nhà. Những bài tình tự này không diễn tả hy vọng, ước muốn tình yêu của mình sẽ được đáp lại với tình của nàng. Bài hát "Scarborough Fair" viết từ dân gian, nên tình yêu là một nghịch lý trái ngược hẳn giới thượng lưu và xã hội thời đó. Chàng trai trong bài hát đã đặt vấn đề một cách lãng mạn, tình tứ, đầy chất thơ. Chàng đề nghị nàng làm nhiều điều thật khó khăn, khó thực hiện, tỉ như dệt áo cho chàng, vải lấy từ gỗ của cây phong, và may thật khéo léo để chứng tỏ nàng thực là người yêu chàng.

Tell her to make me a cambric shirt
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Without no seam nor needlework
Then she'll be a true love of mine


Và trong bài nguyên thủy, chàng đòi hỏi nàng hãy tới tỏ tình với chàng, hỏi xin bàn tay của chàng. Chàng ước muốn như thế, vì nàng đã phụ chàng, bỏ chàng ra đi một cách đột ngột, vì thế nàng phải trở về thực hiện những điều khó khăn mà chàng đề nghị.

Dear, when thou has finished thy task
Parsley, sage, rosemary and thyme
Come to me, my hand for to ask
For thou then art a true love of mine


Bài hát không có lời nào diễn tả rằng nàng phụ rẫy chàng cả, nhưng sao ai cũng hiểu như vậy? Người xưa đã có lời giải thích như sau

Bài hát lấy "Scarborough Fair" làm tựa, tuy rằng có người cho xuất xứ cũng có thể là từ Whittington Fair. Tại sao Scarborough? Ngày xưa tỉnh Scarborough nổi tiếng với lệ mau chóng hành quyết những kẻ ăn cắp hay tình nghi phạm pháp bằng cách treo cổ họ. Sau khi bản án được xử lẹ làng ngay tại đường phố, những người thay mặt nhà cầm quyền bèn thi hành bản án ngay tức thời. Tiếng Anh thời nay khi dùng chữ "Scarborough warning," là mang hàm ý nghĩa là chẳng có lời cảnh cáo nào cả. Thành ra người ta đã suy rằng, bản hát mang tên tỉnh Scarborough, là nói đến sự ra đi đột ngột của người yêu, không nêu lý do. Tác giả không cần phải trình bày rõ ràng, và ai cũng hiểu như thế. Điều đó càng được chứng tỏ qua nội dung bài hát, chàng trai nhiều lần yêu cầu cô gái thực hiện những chuyện dường như không tưởng: may cho chàng một chiếc áo bằng vải cambric, một loại vải của một tỉnh ở nước Pháp, mà không có bất kỳ đường kim mũi chỉ nào; tìm một mẫu đất giữa đại dương xanh thẫm; gặt hái bằng một cái lưỡi liềm bằng da... Tại sao chàng trai rất yêu cô gái nhưng vẫn yêu cầu những chuyện oái ăm như vậy để cô chứng tỏ tình yêu? Chính bởi vì rất yêu và đã rất đau khổ khi cô rời đi nên chàng trai cũng muốn cô gái biết được sự đau khổ đó như thế nào, điều đó vô vọng và khó khăn cũng giống như những nhiệm vụ mà chàng đã yêu cầu. Câu chuyện tình yêu cũng được nhìn với một khía cạnh huyễn hoặc khi chúng ta hiểu được sự vô vọng của chàng trai qua những giai điệu miên man như không dừng được của bài hát. Sự mơ hồ về tung tích của cô gái qua những lời kể lể rời rạc của chàng trai như khẳng định sự tồn tại của cô gái là không có thực. Có thể cô là một thiếu nữ liêu trai, vội đến rồi vội đi nên chàng đã đòi hỏi những yêu cầu oái ăm như vậy để đỡ bị dày vò trong sự vô vọng của mình. 
Chúng ta cũng để ý thấy rằng xuyên suốt bài hát, tên của bốn loại thảo mộc "parsley, sage, rosemary, thyme" cứ được lặp đi lặp lại, đây là các gia vị thường được dùng trong nấu ăn nhưng mỗi loại đều có một ý nghĩa đặc biệt. Chính vì thế mà bài hát càng mang vẻ mộc mạc giản dị vốn có của dân ca mà không kém phần ý nghĩa.

Ý nghĩa của bốn thảo mộc trong bài hát

Mỗi đoạn của bài hát đều có lập lại câu thứ hai, và cũng là ý nghĩa chính của bài hát, đó là câu nói đến bốn cây thảo mộc: ngò tây (parsley), xô thơm (sage), hưong thảo (rosemary), thúng tây (hyme). Ngày nay các loại thảo mộc này chỉ có ý nghĩa đối với các đầu bếp thôi, họ dùng chúng là gia vị vì tất cả đều có mùi thơm. Vào thời Trung cổ các thảo mộc này có nghĩa giống như hoa hồng của ngày nay, nghĩa là các thảo mộc này tượng trưng cho tình yêu, mà không cần phải ví von lôi thôi. Sự lập lại cố ý của tác giả, đã nói lên lời ước muốn sâu xa nhất của chàng, ước mong người yêu trở về .

Ngò tây ngày nay các y sĩ chuyên trị bệnh bằng dược thảo, vẫn kê toa thuốc có lá parsley cho những bệnh nhân bị khó tiêu trong khi ăn. Thật thế, ngò tây ăn chung với những rau cải có chất đắng như spinach (rau dền), thì mọi sự tiêu hóa được dễ dàng hơn. Thời xưa bác sĩ còn đồng hóa điều này trên phương diện tâm lý con người. Ngò tây làm cho công chuyện được thông qua dễ dàng.

Lá xô thơm tượng trưng cho sức mạnh ngàn năm. Lá có mùi thơm rất đặc biệt!

Hương thảo nói đến lòng trung thành, tình yêu và trí nhớ. Ngày xưa các chàng tình nhân Hy Lạp đã tặng lá hương thảo cho người mình yêu. Hiện nay tại Anh cũng như tại một vài xứ châu Âu, các cô dâu trong ngày cưới, vẫn còn dắt lên tóc lá hương thảo. Hương thảo còn tượng trưng cho tính nhạy cảm và sự cẩn thận. Các bác sĩ thời La Mã khuyên bệnh nhân buộc một bó hương thảo dưới gối, khi cần phải quyết định, suy nghĩ những việc khó khăn. Hương thảo tượng trưng cho tình yêu phụ nữ vững bền, mạnh mẽ dù rằng tình yêu đến rất chậm.

Cây húng tây tượng trưng cho sự can đảm. Bài hát này viết vào thời khi các chiến sĩ ra mặt trận, trong tay có cây mộc, gắn hình cây húng thêu bởi bàn tay của vợ hay người yêu, một hình ảnh nói lên lòng ngưỡng mộ sự can đảm của các chàng hiệp sĩ.

Qua bốn loại thảo mộc được nhắc đi nhắc lại trong bài hát, chàng trai bị phụ tình đã nói lên lòng mong mỏi tình yêu chân thành, đằm thắm của mình sẽ xoa dịu những cay đắng giữa hai người. Tình yêu đó sẽ có đủ sức mạnh để đứng vững trong thời gian hai người xa nhau, chàng ước muốn nàng trung kiên, chờ đợi chàng trong thời gian xa cách, nàng sẽ có can đảm đi ngược lại lại với xã hội đế làm những việc khó khăn nhất mà chàng đòi hỏi, để chứng tỏ tình yêu của nàng đối với chàng.

Câu hát mang tên bốn loại thảo mộc tầm thường nhưng mang ý nghĩa thật thâm thúy. Không như loài hoa muôn màu sắc tươi thắm được người đời ca tụng, và gán cho mỗi loài hoa một ý nghĩa sâu xa qua những cảm xúc riêng biệt: hoa hồng đỏ tượng trưng cho tình yêu nồng cháy, hồng vàng là tình bạn, cẩm chướng nói lên lòng ngưỡng mộ đối với đối tượng được tặng hoa, cúc thì là trái tim tôi đang bị thu hút, hoa lan là tình yêu thanh cao, pensée bày tỏ lòng thương nhớ... Còn các thảo mộc chỉ là những lá cây trông thấy hàng ngày, ai cũng có và dùng được. Thế nhưng mùi hương của các thảo mộc lại là điểm tất yêu. Mùi hương lưu giữ ký ức lâu dài và mạnh mẽ nhất trong tâm của con người, và chàng nhạc sĩ đã nhẹ nhàng, khéo léo nhắc nhở người yêu hãy theo mùi hương mà trở về với tình yêu chân thật chàng đã trọn vẹn dành cho nàng.

(trích từ bài viết trên nhacvietplus.com.vn được dịch  từ tài liệu "About the song Scarborough Fair" và tham khảo từ AGU E-news)

0 comments:

Đăng nhận xét